| objawy |
| Nadmierna impulsywność Dzieci okazujące nadmierną impulsywność działają pod wpływem impulsu, którego nie są w stanie kontrolować. Najczęściej wiedzą, co powinny zrobić w danej sytuacji, jednak zazwyczaj tego nie robią. Znają reguły, ale mają kłopoty z ich zastosowaniem. Nie zastanawiają się nad konsekwencjami swego zachowania. Przykładem tego typu zachowań w życiu codziennym są: częste wtrącanie się do rozmowy wbieganie do pokoju, w którym ktoś pracuje mimo wielokrotnego przypominania, że nie wolno tego robić przypadkowe, nieumyślne niszczenie rzeczy nagłe wbieganie na ulicę, brawurowa jazda na rowerze Dzieci nadpobudliwe mają kłopoty z zaplanowaniem swojej pracy. Nie potrafią także czekać na nagrodę i wymagają, aby ich praca została oceniona i pochwalona natychmiast. Ponieważ jednak ukończenie pracy (słabo zaplanowanej!) lub wykonanie jej dokładnie jest poza zasięgiem ich możliwości są częściej karane niż nagradzane. W efekcie zamiast rozwijać swe umiejętności przechodzą na realizację „planu minimum” tj. uczą się unikać kar. Jak pomóc dziecku radzić sobie z własną impulsywnością? jak najczęściej przypominajmy o istnieniu reguł starajmy się przewidywać impulsywne zachowania dziecka, powstrzymujmy je zanim impulsywne działanie nastąpi i przedyskutujmy z dzieckiem ewentualne następstwa postępowania ostrzegajmy dziecko przed zrobieniem czegoś, czego mu robić nie wolno jeśli dziecko koniecznie chce z nami rozmawiać gdy jesteśmy zajęci, podajmy mu kartkę, aby zapisało to, co przyszło mu właśnie do głowy i czym chce się z nami podzielić – i porozmawiajmy o tym później wymyślmy wspólnie z dzieckiem sygnał oznaczający „nie przerywaj” w różnych sytuacjach (w czasie jazdy samochodem, podczas oglądania filmu na wideo) zatrzymajmy się z dzieckiem na chwilę i poprośmy, aby opowiedziało, co może się zdarzyć dalej bawmy się z dzieckiem w grę „Co by było gdyby...” Nadruchliwość Nadruchliwość to nadmierna, w porównaniu z innymi dziećmi na tym samym poziomie rozwoju, aktywność ruchowa. Dzieci z ADHD mają bardzo dużą potrzebę ruchu, nie potrafią przez dłuższą chwilę pozostać w miejscu. Problemy dla otoczenia wynikają z dołączenia się impulsywności, która najczęściej towarzyszy nadruchliwości. Dopiero bowiem w chwili, gdy nadruchliwe (np. biegające po mieszkaniu) dziecko nie przewiduje konsekwencji swoich zachowań (impulsywność), staje się ono uciążliwe. Np. co chwilę w biegu wpada na rodziców lub wchodzi do pokoju w którym uczy się starsza siostra. Co można zrobić, aby pomóc dziecku? nie możemy powstrzymać ruchliwości dziecka, więc zaakceptujmy, że „ono już takie jest” spróbujmy pokierować energią dziecka tak, aby jak najmniej przeszkadzało otoczeniu (np. poprzez zamontowanie zamków utrudniających dostanie się do pokoju rodzeństwa, które odrabia lekcje) zaangażujmy dziecko w takie czynności domowe i podpowiadajmy takie zabawy, w których będzie mogło spożytkować nadmierną ruchliwość postarajmy się zapisać dziecko na zajęcia sportowe, w trakcie których będzie mogło skakać, biegać, wspinać się itd. zaplanujmy krótkie przerwy w czasie nudnych prac na wyładowanie zgromadzonej energii Zaburzenia uwagi Zaburzenia uwagi to słabsza zdolność koncentrowania się na wykonywanych zadaniach. Dzieciom nadpobudliwym trudno jest nakierować swoją uwagę (np. nastawić się na słuchanie wykładu) jak również utrzymać ją przez dłuższy czas (np. wysłuchać całego wykładu). Nie potrafią one z docierających do nich bodźców wybrać najważniejszego a także utrzymać uwagi na dwóch czynnościach jednocześnie (np. na słuchaniu nauczyciela i notowaniu). Dzieci z ADHD określa się niekiedy jako marzycielskie lub „śniące na jawie” – jednak w rzeczywistości nie są one pogrążone w marzeniach tylko nie potrafią zogniskować uwagi na jednym źródle bodźców. Te objawy nasilają się zwykle, gdy wymagamy od dziecka wysiłku umysłowego a więc zachowania ciągłej uwagi, np. w czasie czytania długiego tekstu lub wykonywania monotonnego dodawania cyfr w słupku. Zaburzenia uwagi nasilają się także w sytuacjach grupowych – w klasie lub podczas pracy w zespole. Dzieci nadpobudliwe potrafią natomiast skupić się nawet na długi czas na interesującej je i pasjonującej czynności – zwykle jest to zabawa przy komputerze lub oglądanie telewizji. Nie potrafią jednak siłą woli skupić się na czymś mało interesującym. Skutkiem tych objawów są codzienne problemy dziecka: z wykonaniem złożonego polecenia, które składa się z ciągu zadań z pamiętaniem o zabieraniu ze sobą wszystkich potrzebnych przyborów szkolnych i książek z zapamiętywaniem tego, co było zadane, z zapisywaniem wszystkiego, co było na lekcjach, a także nadmierne roztargnienie w czasie nauki i odrabiania lekcji przechodzenie od jednej czynności do drugiej bez ukończenia poprzedniej Jak pomóc dziecku z zaburzeniami koncentracji uwagi? zrozumieć (i zaakceptować to), że dziecko nie jest niegrzeczne lub bezczelne, wręcz przeciwnie, bardzo się stara, tylko nie może zbyt długo skupić się na jednej rzeczy ograniczyć ilość dochodzących do niego bodźców w momencie, gdy dziecko ma kłopoty z koncentracją zrobić krótką przerwę (na pogłaskanie kota, zjedzenie jabłka, sześć podskoków), dopiero po kilku minutach powrócić do wykonywanego zadania zastosować metody, które skupią uwagę dziecka na tym, co uważamy w danej chwili za najważniejsze (np. używając interesujących pomocy naukowych, upraszczając komunikat i podkreślając najważniejsze elementy wypowiedzi) |