| Sekty |
| Sekta destrukcyjna Grupa godząca w porządek prawny i społeczny przez całkowite podporządkowanie (uzależnienie, ubezwłasnowolnienie) sobie członków przez przywódców na drodze ich psychicznej destabilizacji i zerwania dotychczasowych więzi społecznych. "Czasami trudno jest jednoznacznie zaliczyć dany ruch do tej kategorii. Bywa, że poznanie jej prawdziwego oblicza dokonuje się za późno, gdy już nie można zapobiec tragedii. Tragiczne losy sekty "Świątynia Ludu" (założyciel Jim Jones 1931-1978; w Jonestown w Gujanie zbiorowe samobójstwo popełniło 900 wyznawców) w sposób negatywny zwróciło uwagę opinii publicznej na zjawisko nowych ruchów religijnych. W ostatnich latach na złą sławę zasłużyły sekty: "Białe Bractwo" (Ukraina, założyciel: Jurij Kriwonogoz żoną Marią Cwygun, przywódców aresztowano zanim doszło do tragedii); "Najwyższa Prawda" (Aum AShinnkyo - Japonia, założyciel Soko Asahara, gazowe zamachy w tokijskim metrze); "Brama Niebios" (Heavan's Gate Webside - Santa Fe, USA, zbiorowe samobójstwo 39-ciu informatyków); "Zakon Świątyni Słońca" (założyciel belgijski homeopata Lucy Jouret i ezoterysta Jo Di Mambro - w 1994 r. w Kanadzie i Szwajcarii 53 członków dokonało aktu samozagłady systemem łańcuchowym, tzn. zabijający przekazywał broń następnemu i ginął z jego ręki). " "Niebezpiecznymi są dla środowiska i swoich własnych członków organizacje o charakterze totalitarnym, o hierarchicznej strukturze zależności, wymagające od swych wyznawców bezwzględnego posłuszeństwa, narzucające rytm życia codziennego, przywiązujące dużą wagę do szkoleń (indoktrynacji), żyjące w izolowanych, wrogo nastawianych do świata wspólnotach. Nadto doktrynalny fundamentalizm, monopol na prawdę, przeświadczenie o boskiej charyzmie przywódcy." ("Leksykon Religioznawczy" w Przegląd religioznawczy;, nr. 1/2, 187-188, 1998) Rick Ross definiując sektę stwierdza, że nie to jest istotne, czym grupa się zajmuje, i w co wierzy, lecz to, jak oddziaływuje - typowo, sekta jest hierarchicznie zorganizowana w strukturę piramidy, ktorej wierzchołkiem jest autorytarny lider, ktory nie odpowiada przed nikim ani przed niczym; ta grupa izoluje się od społeczeństwa, i wszystko poza nią jest widziane jako wrogie, negatywne i cielesne [carnal]; przymus i wymuszona perswazja sa używane do wciągania ludzi do grupy. Sa różne typy sekt, nie tylko religijne. Ale religijne przyciagają najwięcej ludzi. (Expert teaches students to avoid dangers of cults) "To, kiedy te grupy stają się niebezpieczne, można okreslić w taki sposób: kiedy skupiają się nie na Bogu, nie na Biblii, a na osobie przywódcy" (Dangerous cults focus on leader, deprogrammer says). Sekty "promują zasadę "spalonej ziemi" by odciąć ludzi od ich przeszłości". Sekta spełnia też kryteria instytucji totalnej zaproponowane przez Ervinga Goffmana w pracy Azylums, Nowy Jork 1961. Instytucja totalna według E.Goffmana miejsce pobytu (...) osób odizolowanych na dłuższy okres od reszty społeczeństwa, pozostających w podobnym położeniu, których zachowanie jest pod prawie całkowitą kontrolą personelu danej instytucji (...). (Słownik Socjologiczny, Toruń 1997) Kryteria rozpoznawcze instytucji totalnej: Całościowość: "oznacza tu objęcie zasięgiem indoktrynacji wszystkich dziedzin życia, całkowite wypełnienie czasu i jego ścisłe zaplanowanie, odniesienie zasad życia totalnego do wszystkich uczestników, a nawet nie tylko do nich, ale do wszystkich członków społeczeństwa". Wyłączność: "podporządkowanie wszystkich dziedzin życia jednemu celowi nadrzędnemu (...). Podleganie we wszystkich sferach życia władzy jednego, niepodzielnego autorytetu". Izolacja: "polega na przecięciu i zniszczeniu więzi z przeszłością (...) anulowanie jej znaczenia i oddziaływania (...) w umyśle uczestników" poprzez głoszenie samowystarczalności ścieżki, reinterpretację przeszłości, pozorną otwartość wobec innych grup, czarno-białe widzenie świata, zakazy kontaktów z odmiennymi ideologiami, osobami z poza grupy i z wszelkimi miejscami i sytuacjami nie związanymi z działalnością grupy (tzw. środki higieny). Idea Nowego Człowieka: polega na próbie stworzenia idealnego członka grupy "myślącego w kategoriach narzucanego systemu i mówiącego określonym, przygotowanym do tego celu językiem". Wprowadzenie tej idei poprzedza proces degradacji "starej" tożsamości poprzez: Unieważnienie dotychczasowych znaków tożsamości: ciała (nie jesteś tym ciałem); wieku (rodzisz się w momencie wstąpienia do grupy); życiorysu (przeszłość była nie ciekawa, należy o niej zapomnieć); Piętnowanie: napiętnowane zostają: "przeszłość (określana np. jako frustracja, życie w ignorancji, zaślepienie światem materialnym)", "ambicje edukacyjne i zawodowe (nie dają wiedzy duchowej)", "niepożądane cechy osobowości np. chciwość, zazdrość, pragnienia, uczucia (...)" Poniżanie i dryl (wielogodzinna praca fizyczna, ograniczenie ilości snu i pokarmu, kary emocjonalne i fizyczne). "Pozbawienie samodzielności (system władzy wymagający całkowitego podporządkowania, wzajemna kontrola, brak czasu wolnego, odgórnie narzucany plan dnia i stałe instrukcje, auto-cenzura, lęk przed złamaniem zakazów, brak dostatecznej wiedzy religijnej szczególnie w zestawieniu z pełną akceptacją podstawowych zasad, podporządkowaniem się autorytetom, brak klarownych sformułowanych i znanych wszystkim uczestnikom ruchu zasad zarządzania". Uniformizacja (ujednolicenie) stroju, języka, stylu życia członków itp. (Opracowano na podstawie: E.Goffman "Charakterystyka instytucji totalnych" w pracy Elementy teorii socjologicznej Warszawa 1975 i książki A. Kubiak Delicje i lewa ręka Kryszny Warszawa 1997; oryginalne fragmenty tekstu A.Kubiak zostały zaznaczone cudzysłowami) |