| Przyczyny przynalezności do sekt |
| Kto jest podatny na manipulacje? oprac. Centrum Przeciwdziałania Psychomanipulacji Choć nie istnieje wzorcowy profil osobowości członka grupy psychomanipulacyjnej, to na rekrutację prowadzoną przez te grupy, pewne osoby są bardziej podatne niż inne. Różni autorzy i terapeuci wyszczególniają różne czynniki podatności. Większość jest zgodna, co do następujących: etap w psychofizycznym rozwoju, czynniki sytuacyjne, komunikacja w rodzinne, predyspozycje osobowościowe, 1. etap w psychofizycznym rozwoju Najczęściej z sektami związują się ludzie młodzi: uczęszczający do szkoły ponadpodstawowej, studiujący lub podejmujący pierwsze starania o pracę. Z reguły są oni jeszcze wolni od poważniejszych zobowiązań i odpowiedzialności, wynikającej z faktu posiadania rodziny czy pracy na pełnym etacie. Chętnie podróżują i przebywają poza domem. Sam wyjazd poza miasto, z perspektywą nowych doznań i poznania ciekawych ludzi może stanowić wystarczający powód do uczestnictwa w weekendowym seminarium, organizowanym przez np. studiujących moonistów. Werbownicy najczęściej nastawieni są na rekrutację osób młodych, silnych, zdrowych, pełnych zapału, którzy chcieliby poświęcić się jakiejś ważnej sprawie. Okres dorastania szeroko rozumiany wiąże się z rozbudzeniem potrzeb religijnych, egzystencjalnych, poszukiwaniem własnej tożsamości, sensu życia. Oferty sekt zdają się odpowiadać na te właśnie potrzeby. Jednakże obiektem werbunku pewnych grup psychomanipulacyjnych stają się również ludzie w średnim wieku, w trakcie przeżywania największego okresu swojej twórczości lub kryzysu połowy wieku. Próbują podnieść swoje kwalifikacje, zwiększyć możliwości zawodowe poprzez uczestnictwo w różnych kursach doskonalenia osobowości, rozwoju potencjału ludzkiego, które czasem okazują się terenem werbunkowym dla psychomanipulacjnych grup z kręgu New Age lub o charakterze terapeutycznym. Ludzie starsi, żyjący samotnie, są z kolei otwarci na przejawy zainteresowania i emocjonalnego wsparcia. Ci, którzy przeszli na emeryturę, mogą szukać nowych zajęć, próbować na nowo odnaleźć sens swojego życia. Nawet osoby niepełnosprawne mogą się przydać z perspektywy celów grupy. Posiadają np. mieszkania, gdzie mogą być organizowane spotkania wyznawców; dysponują innymi dobrami materialnymi: stałą emeryturą, rentą, oszczędnościami, które mogliby podarować grupie. 2. czynniki sytuacyjne Osoby, które przeżywają okresowo silny stres w swoim życiu, stają się bardziej podatne na oddziaływania werbowników. Człowiekowi, znajdującemu się w stanie kryzysu, trudno jest dostrzec manipulacyjne nastawienie grupy. Bardziej wtedy potrzebuje wsparcia emocjonalnego, zrozumienia i akceptacji, niż kiedy indziej. Jeśli nie otrzymuje go w swoim środowisku, tylko ze strony werbowników, bardzo szybko może się z nimi związać. Do wydarzeń życiowych, które mogą wywołać silny stres lub kryzys psychiczny, a przez to, zwiększyć podatność osobistą na wpływ grupy psychomanipulacyjnej, należą sytuacje, związane z utratą, min.: śmierć bliskiej osoby, zawód miłosny, ale także: służba wojskowa, uwięzienie, rozwód, brak pracy, porażka zawodowa, trudności w szkole lub na studiach, przeprowadzka do nowego miasta, nieszczęśliwy wypadek lub choroba. Osoby cierpiące z powodu nieszczęśliwych wypadków życiowych, nieraz załamują się. Chętniej i niestety z mniejszym krytycyzmem otwierają się na nowe perspektywy rozwiązań, oferowane przez członków grupy. 3. komunikacja w rodzinie Do sekt trafiają osoby zarówno z tzw. "porządnych", szczęśliwych rodzin, jak i z tzw. dysfunkcyjnych, Podatność na zwerbowanie związana jest z zaspokojeniem podstawowych potrzeb dziecka (np., potrzeby bezpieczeństwa, przynależności i miłości) oraz struktury rodziny. Struktura autokratyczna, charakteryzująca się surową kontrolą lub liberalna, której główna cechą jest brak większego zainteresowania członkami rodziny, sprzyjają ukształtowaniu się określonych postaw i przyzwyczajeń dziecka. Autokratyczne środowisko rodzinne może wpływać na ukształtowanie się osobowości biernej, zależnej bądź silnie rozbudzić dążenie do indywidualizmu (werbownicy sekty wykorzystują te dążenia, szybko angażując do samodzielnych i odpowiedzialnych działań na rzecz grupy). Środowisko liberalne z kolei, może przyczynić się do nasilenia potrzeby bliskości i przynależności, a taki ciepły, wspólnotowy klimat werbownicy oferują już od pierwszego spotkania. Na pewno rodziny o strukturze demokratycznej, gdzie rodzice często rozmawiają ze sobą i z dziećmi oraz żywo interesują się problemami każdego domownika, tworzą naturalną ochronę wobec oddziaływań werbowników. Często młodzi ludzie nie związali się głębiej z grupą psychomanipulacyjną dlatego, że ich rodzice szybko potrafili dostrzec pierwsze niepokojące sygnały i zareagować tak, jak zwykle, tj. bardziej z pozycji rodzica, zainteresowanego światem wewnętrznym dziecka, niż policjanta czy "równego kumpla". 4. predyspozycje osobowościowe Część grup psychomanipulacyjnych posiada w swoim repertuarze ćwiczenia relaksacyjno-medytacyjne. Liderzy, prowadzący spotkania, proszą o zamknięcie oczu, wyciszenie się. Sugerują gościom, aby się rozluźnili, byli bardziej ufni i otwarci na nowe rzeczy. Z głośników płynie delikatna muzyka, przeplatana szumem morza i lasu... Jeśli na spotkaniu znajdą się osoby o zwiększonej podatności na hipnozę i sugestie, mogą przeżyć niezwykłe doświadczenia, które będą chcieli powtórzyć kolejne razy. Osoby te będą więc bardziej niż inne podatne na zwerbowanie do grupy psychomanipulacyjnej o profilu medytacyjnym. Poza tym, podatność na zwerbowanie zwiększa: obniżony krytycyzm, nasilona potrzeba zależności, mała asertywność, niska samoocena, niskie poczucie własnej wartościowości, naiwny idealizm i generalnie - niedojrzałość emocjonalna. oprac. Centrum Przeciwdziałania Psychomanipulacji _________________ |