| Choroba Parkinsona |
| Nazwa tej choroby pochodzi od londyńskiego lekarza Jamesa Parkinsona, który jako pierwszy rozpoznał i opisał w 1817 roku symptomy tego schorzenia. Parkinson jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego przejawiającą się spowolnieniem ruchowym, drżeniem kończyn i sztywnością mięśni. Choroba ta częściej dosięga mężczyzn, niż kobiety, a średni wiek chorych na Parkinsona to 58 lat, ale zdarzają się też przypadki zachorowań nawet przed 40 rokiem życia. Przyczyny Przyczyną choroby Parkinsona jest obumieranie komórek nerwowych znajdujących się w istocie czarnej (substantia nigra) i wytwarzających dopaminę, w wyniku czego zostaje uszkodzony lub nawet całkowicie przerwany system wewnątrzmózgowych połączeń komunikacyjnych. Dopamina to chemiczny neuroprzekaźnik odpowiedzialny za koordynację pracy mięśni i możliwość ruchu. Ponieważ mózg ma duże właściwości kompensacyjne, objawy Parkinsona pojawiają się dopiero gdy obumrze około 80 proc. komórek wytwarzających dopaminę. Czynniki ryzyka Wiek - to jeden z głównych czynników ryzyka. Z wiekiem prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wzrasta. Zazwyczaj choroba dotyka osoby w średnim lub późnym wieku starczym. Dziedziczność - według niektórych naukowców również może mieć wpływ na rozwój choroby. Posiadanie w rodzinie jednego lub więcej bliskich krewnych cierpiących na Parkinsona może zwiększyć ryzyko zachorowania, jednak mimo wszystko prawdopodobieństwo to będzie niższe, niż 5 proc. Płeć - okazuje się, że na Parkinsona znacznie częściej chorują mężczyźni, niż kobiety. Działanie pestycydów i środków chwastobójczych - stały kontakt z pestycydami i środkami chwastobójczymi może zwiększać ryzyko wystąpienia choroby. Szczególnie narażone są osoby pracujące na obszarach wiejskich i zajmujące się uprawą lub hodowlą. Estrogen - zredukowany poziom estrogenu może znacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby. W związku z tym u kobiet przechodzących menopauze, które stosują w niewielkiej ilości bądź w ogóle nie stosują terapii hormonalnej zachodzi większe ryzyko wystąpienia owej choroby, podobnie jak u pań po hysteroctomii. Jednak efekty stosowania terapii hormonalnej nie zawsze są pozytywne. U kobiet stosujących kombinację terapii hormonalnej, jako połączenia estrogenu i progestinu mogą wystąpić poważne skutki uboczne. ________________________ Symptomy Objawy Parkinsona pojawiają się stopniowo w ciągu kilku lat. Czasami pierwsze symptomy choroby wiązane są przez osoby starsze ze zmianami reumatycznymi lub po prostu z procesem starzenia się. Początkowo zauważalne jest spowolnienie ruchowe lub nawet kłopoty z poruszaniem się. Późniejsze stadia choroby to kłopoty z utrzymaniem równowagi lub nawet zaburzenia mowy przejawiające się lekkim mamrotaniem powodującym trudności w zrozumieniu co dana, chora osoba mówi. Częstym objawem jest też drżenie palców u rąk. Ponadto chory na Parkinsona może mieć coraz mniej energii, miewać kłopoty z zasypianiem lub czuć się ogólnie osłabiony. Główne symptomy Parkinsona to: Drżenie – zazwyczaj objawia się w postaci lekkiego drżenia dłoni lub tylko pojedynczego palca. Może się pojawić również charakterystyczny rodzaj drżenia palców i kciuka tzw. „kręcenie pigułek”. Drżenie może dotyczyć również nóg. Objaw ten jest szczególnie widoczny podczas stresu. Spowolnienie ruchowe (bradykinezja) – objawia się podczas chodzenia. Chód chorego może być bardziej niepewny, spowolniony, niestabilny, zaś postawa danej osoby zgarbiona. Sztywność mięśniowa (zwiększenie napięcia mięśniowego) – zwykle objawia się w kończynach i szyi. Czasami sztywność mięśni może być tak ostra, że ogranicza zasięg wykonywanych ruchów i powoduje ból. Zaburzenia równowagi – postawa chorego może być mniej stabilna, co zwiększa prawdopodobieństwo upadków. Trudności w wykonywaniu ruchów podświadomych – mruganie, uśmiechanie się lub nawet huśtanie rękoma podczas chodzenia są nieświadomie wykonywanymi ruchami, które u chorych na Parkinsona mogą zanikać. Niewyraźna mowa – wiele osób cierpiących na chorobę Parkinsona może mieć kłopoty z mówieniem, ich głos jest zazwyczaj monotonny i słaby. Trudności w przełykaniu – to objaw bardzo rzadki. Symptom ten może się objawić w późniejszych stadiach choroby, lecz poza kilkoma przypadkami, większość ludzi mająca problemy z połykaniem zachowuje sprawność samodzielnego jedzenia. Demencja – objaw ten rozwija się wśród niewielkiego procenta osób chorych na Parkinsona. Zwykle demencja jest wiązana z Alzheimerem, jednak jeśli występuje u chorego na Parkinsona to objawia się spowolnieniem procesu myślenia i osłabieniem koncentracji. ________________________ Diagnoza Ponieważ nie ma konkretnego, definitywnego testu na obecność Parkinsona, rozpoznanie choroby stawia się na podstawie jej klinicznych objawów. Zazwyczaj jest to jednak bardzo trudne gdyż symptomy choroby mogą zostać rozpoznane, jako skutki procesu starzenia się, szczególnie jeśli dotyczy to osób starszych. Jedną z metod leczenia Parkinsona jest tzw. lewodopa, która jednocześnie może być pomocna podczas diagnozowania choroby. Jeśli pacjent zareaguje na lewodopę, a objawy zmienią się będzie to oznaczało, że jest chory na Parkinsona. Leczenie Choroba Parkinsona nie wymaga leczenia szpitalnego. Najczęstszą formą terapii jest leczenie lekami, zalecane są również zabiegi fizykoterapeutyczne, masaże i kąpiele. Celem leczenia jest przede wszystkim poprawienie jakości życia chorego poprzez zmniejszenie rozwoju przypadłości. Od początku lat sześćdziesiątych standardem w leczeniu Parkinsona jest lewodopa. Lewodopa to naturalna substancja znajdująca się u zwierząt i roślin. Środek ten będąc prekursorem dopaminy po podaniu go pacjentowi zostaje przemieniony w dopaminę przez komórki nerwowe w mózgu. W efekcie może to zlikwidować wiele uciążliwych objawów choroby. Leki należące do agonistów dopaminy w przeciwieństwie do lewodopy nie są środkami, które w mózgu ulegają przemianie w dopaminę. Ich zadaniem jest jedynie naśladowanie lewodopy i pobudzanie neuronów do reakcji tak jakby w mózgu istniały wystarczające ilości dopaminy. Agoniści dopaminy są lekiem stosowanym wspólnie z lewodopą. Zazwyczaj ów lek stosuje się we wcześniejszych stadiach Parkinsona i u młodszych pacjentów. Selegilina to lek, który może być stosowany razem z lewodopą i ma za zadanie hamowanie enzymu rozkładającego dopaminę. Przypuszcza się, że selegilina może spowalniać tempo rozwoju choroby. Nie istnieje jednak żaden konkretny dowód potwierdzający ową hipotezę. Różnego rodzaju zabiegi neurochirurgiczne są zazwyczaj stosowane, jeśli konwencjonalne leczenie farmakologiczne nie odnosi większego skutku. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest palidotomia polegająca na przecięciu struktur w obrębie tzw. gałki bladej. Celem zabiegu jest zredukowanie bądź wyeliminowanie drżenia. Inną metodą jest tzw. talamotomia podczas której chirurg niszczy niewielki obszar zwany wzgórzem (skupisko istoty szarej), co ma na celu wyeliminowanie drżenia jednostronnego. Statystyki pokazują, że tą metodą można wyeliminować drżenie u około 80 do 90 proc. pacjentów. Profilaktyka Niestety do chwili obecnej naukowcy nie wiedzą jak skutecznie zapobiec chorobie Parkinsona. Jednak każde kolejne odkrycia naukowe donoszą o nowych czynnikach mogących zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby. Należą do nich między innymi: ćwiczenia fizyczne, które zapobiegają również osteoporozie, używanie powszechnych środków przeciwbólowych (aspiryna), dieta bogata w tłuszcze nienasycone oraz picie kawy (kofeina). Żródło:senior.pl |