| Przemoc wobec osób starszych Adrianna Staręga |
| Adrianna Staręga Na świecie żyje obecnie około 600 mln ludzi mających 60 lub więcej lat. Liczba ta podwoi się do 2025 roku, a w 2050 roku świat będzie zamieszkiwało 2 mld osób starszych. Najszybciej powiększającą się populacją w krajach rozwiniętych są osoby mające 80 lub więcej lat. Kobiety żyją dłużej niż mężczyźni praktycznie we wszystkich społeczeństwach; wskutek tego w populacji osób w bardzo podeszłym wieku stosunek kobiet do mężczyzn osiąga wartość 2:1. Niebezpieczna starość Zapobieganie przemocy wobec osób starszych jest bardzo ważnym zagadnieniem w starzejącym się świecie, chociaż dopiero w ostatnich latach zjawisko to zaczęło być postrzegane jako ogólnoświatowy problem. W kwietniu 2002 roku, w Madrycie, wszystkie kraje ONZ przyjęły dokument pod nazwą United Nation International Plan of Action, w którym jasno podkreśla się wagę zapobiegania temu problemowi i wskazuje, że ochrona osób starszych przed przemocą należy do Uniwersalnych Praw Człowieka. Przemoc wobec osób starszych może być zdefiniowana jako pojedyncze lub powtarzające się działanie, lub brak odpowiedniego działania, występujące w jakiejkolwiek relacji, w której oczekuje się zaufania, a która powoduje krzywdę bądź cierpienie osoby starszej. Może ona przybierać różne formy: przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej, finansowej, a także formę intencjonalnego lub nieintencjonalnego zaniedbania (definicja podana za The Toronto Declaration on the Prevention of Elder Abuse). Aby w pełni zrozumieć zjawisko przemocy wobec osób starszych należy uwzględnić: kulturowy kontekst jego występowania, różnice związane z postrzeganiem ról damsko-męskich w danej społeczności oraz grupy starszych osób, które w szczególny sposób narażone są na przemoc – np. osoby w bardzo podeszłym wieku, z funkcjonalnym upośledzeniem, kobiety czy osoby biedne. We wspomnianej wcześniej deklaracji zwraca się uwagę na kilka istotnych zagadnień związanych ze zjawiskiem przemocy wobec osób starszych: · Brak reakcji w przypadku rozpoznania przemocy wobec osób starszych jest często spowodowany brakiem odpowiednich narzędzi prawnych. · Zapobieganie przemocy wobec osób starszych wymaga zaangażowania wielu środowisk społecznych. · Pracownicy służby zdrowia pierwszego kontaktu odgrywają zasadniczą rolę w reagowaniu na przemoc wobec osób starszych – choć, paradoksalnie, to oni często nie rozpoznają tych przypadków. · Edukacja i rozpowszechnianie informacji za pośrednictwem mediów mają istotne znaczenie w przeciwdziałaniu przemocy wobec osób starszych – dotyczy to zarówno edukacji profesjonalistów, jak i całego społeczeństwa (przełamywanie tabu i obalanie stereotypów istniejących w stosunku do ludzi starszych). · Przemoc wobec osób starszych jest problemem uniwersalnym. Badania pokazują, że występuje ona zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. · Sprawca przemocy jest najczęściej znany ofierze – najwięcej przypadków przemocy ma miejsce w środowisku rodzinnym. Często osoby starsze doświadczają przemocy także ze strony przedstawicieli służb, które są zobowiązane opiekować się nimi. Przemoc wobec osób starszych w USA Jak podaje amerykańska organizacja Physicians for a Violence-Free Society, między 1986 a 1996 rokiem w USA nastąpił 150-procentowy wzrost odnotowanych przypadków przemocy domowej wobec osób starszych. W tym samym czasie populacja osób starszych wzrosła tylko o 10%. Ogólnokrajowe badania przeprowadzone w 1996 roku w USA, pokazały, że: · Rocznie ponad 550 tys. osób w wieku 60 lub więcej lat doświadcza przemocy, zaniedbania lub samozaniedbania. · Specjaliści szacują, że prawie cztery razy więcej incydentów przemocy, zaniedbania lub samozaniedbania nie zostało zgłoszonych. · Ocenia się, że w 1996 roku około 1,1 mln osób starszych stało się ofiarami różnego typu przemocy domowej. · Osoby, które mają 80 lub więcej lat, były ofiarami przemocy bądź zaniedbania 3 razy częściej niż osoby z całej populacji ludzi starszych. · W 90% przypadków stosowania przemocy wobec osób starszych sprawcami tych czynów byli członkowie rodziny. Dwie trzecie sprawców to dorosłe dzieci lub małżonkowie ofiary. Inne amerykańskie badania pokazują, że: · Kobiety stanowią 68,3% ofiar przemocy wśród osób starszych (National Center on Elder Abuse, 1994). · Zaniedbanie jest najbardziej typową formą przemocy wobec osób starszych (55%). Kolejne miejsce zajmują: przemoc fizyczna (14,6% przypadków), wykorzystywanie finansowe (12,3%), przemoc emocjonalna (7,7%), seksualna (0,3%) (National Center on Elder Abuse, 1996). · 64% wszystkich zgłoszeń dotyczących przemocy wobec osób starszych w 1996 roku zostało potwierdzonych w trakcie dochodzenia. · Tylko część przypadków przemocy domowej wobec osób starszych jest zgłaszanych odpowiednim władzom. · W 47,3% potwierdzonych przypadków stosowania przemocy wobec osób starszych sprawcami były dorosłe dzieci, w 19,3% byli to małżonkowie, w 8,6% wnuczkowie, a w 8,8% inni krewni. · W 1996 roku 22,5% wszystkich zgłoszeń przypadków przemocy domowej wobec osób starszych pochodziło od lekarzy oraz innych pracowników służby zdrowia, 15,1% od pracowników innych służb; 16,3% od członków rodziny, pozostałe zgłoszenia pochodziły od policji, przyjaciół, sąsiadów, duchownych, banków lub firm. Aytor: Adrianna Staręga Tytuł: Przemoc wobec osób starszych Czasopismo Niebieska Linia, nr 5 / 2003 Źródło: www.niebieskalinia.pl |