Grupa: Administrator 
Lokalizacja: Admin
Posty: 1590 #929025
Od: 2009-6-1
| Zaburzenia lękowe należą do grupy zaburzeń nerwicowych mających wpływ na zachowanie, myślenie, emocje i zdrowie fizyczne. Są spowodowane zarówno czynnikami biologicznymi jak i indywidualnymi warunkami osobowymi. Ludzie dotknięci tymi zaburzeniami często cierpią na więcej niż jeden rodzaj zaburzeń lękowych, którym bardzo często może towarzyszy depresja, zaburzenia apetytu lub uzależnienie.
Występowanie zaburzeń lękowych
u ok. 30% pacjentów zgłaszających się do podstawowej opieki zdrowotnej występują zaburzenie emocjonalne (lęk/depresja)
ponad 30% tych zaburzeń pozostaje nierozpoznana
ponad 10% osób skarży się na zaburzenia lękowe z manifestacją somatyczną
pacjenci z zaburzeniami lękowymi 7-krotnie częściej korzystają z pomocy medycznej
Zaburzenia lękowe są najbardziej powszechnymi problemami zdrowia psychicznego. Dotykają przeciętnie jedną na dziesięć osób. Są bardziej rozpowszechnione wśród kobiet niż wśród mężczyzn, dotykają zarówno dzieci jak i dorosłych. Zaburzenia lękowe są chorobami. Mogą być diagnozowane i leczone.
Lęk występuje w istotnym natężeniu u 5-10% populacji. U podłoża mogą leżeć czynniki genetyczne, rozwojowe, osobowościowe, powodujące, w zetknięciu z aktualną trudną sytuacją życiową, wystąpienie różnych form lękowych zaburzeń. Chorzy skarżą się na dolegliwości somatyczne typowe dla lęku. Lęk opisują jako uporczywy, rozlany albo krótszy, natężony. Tematem skarg lękowych jest często nieumiejętność społecznego działania, lęk przed krytyką, odrzuceniem, skrzywdzeniem, przed podjęciem odpowiedzialnych zadań, napady lęku.
Leczenie
Do niedawna uważano, że jedyną formą terapii zaburzeń lękowych jest psychoterapia, natomiast farmakoterapia jest nieskuteczna i nawet szkodliwa, zarezerwowana do zupełnie wyjątkowych sytuacji.
Farmakologiczna pomoc w wielu formach lęku nerwicowego (szczególnie zaburzenia panicznego, fobii społecznej i zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego okazała się skuteczna, a u części pacjentów jest praktycznie jedyną możliwą formą pomocy. U pacjentów z lękiem nerwicowym, psychoterapia pozostaje jednak nadal niezwykle ważną, nieraz główną formą pomocy.
Objawy występowania zaburzeń lękowych
ataki paniki pojawiają się nagle, towarzyszy im nagłe uczucia przerażenia i objawy somatyczne: bóle w klatce piersiowej, palpitacje serca, spłycenie oddechu, zawroty głowy, dolegliwości w okolicy brzucha, uczucia nierealności i lęk przed śmiercią.
pourazowe zaburzenia stresowe mogą być skutkiem przeżycia gwałtu, przemocy w dzieciństwie, wojny lub klęski żywiołowej. Objawami tych zaburzeń są nawracające wspomnienia, w czasie których osoba dotknięta nimi przeżywa na nowo swoje przerażające doświadczenie.
fobie
obsesje, ruminacje i kompulsje
Podział zaburzeń lękowych wg ICD-10:
fobie (F40)
- agorafobia
- fobie społeczne
- fobie specyficzne
inne zaburzenia lękowe (F41)
- zespół lęku panicznego
- zespół lęku uogólnionego
- mieszane zaburzenia lękowo-depresyjne
zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (F42)
Agorafobia (lęk przed otwartymi przestrzeniami)
Agorafobia w dosłownym tłumaczeniu jest to lęk przed otwartymi przestrzeniami. Jest to zjawisko bardzo złożone. Chory odczuwa lęk przed znajdowaniem się na otwartej przestrzeni, jeśli w pobliżu nie ma osoby, która mogłaby pomóc choremu.
Agorafobia może być fazą nerwicy lękowej, może także występować u epileptyków (ludzi cierpiących na padaczkę), w chorobie afektywnej (depresja lub choroba dwubiegunowa) także w schizofrenii. Agorafobia może również pojawić się po innych, nie związanych z dziedziną psychiatrii, chorobach.
Agorafobia często prowadzi do rozpadu więzi rodzinnych, utraty pracy, wycofania się osoby chorej z życia towarzyskiego. W przebiegu tej choroby mogą występować napady paniki, objawy mogą mieć charakter falujący (przeplatające się zaostrzenia i remisje).
Leczenie agorafobii ma na celu zminimalizowanie lęku, zmniejszenie częstości napadów i przystosowanie pacjenta do normalnego funkcjonowania. Wykorzystuje się metody behawioralne (treningi medytacyjne, relaksacyjne itp) oraz leki takie jak benzodiazepiny, buspiron, preparaty beta blokerów a także leki antydepresyjne.
Fobia społeczna
Fobia społeczna jest jednym z poważniejszych zaburzeń lękowych. Schorzenie to ma charakter przewlekły, ale potencjalnie uważa się je za wyleczalne. Chociaż zaburzenie to, jest trzecim co do częstości występowania w populacji ogólnej, po depresji i uzależnieniu od alkoholu, a niektórzy znawcy tematu zaliczają je nawet do chorób cywilizacyjnych, w Polsce jest ono znane stosunkowo słabo. Jej objawy, pozornie wskazują na wielką nieśmiałość, a większość chorych nigdy nie szuka pomocy specjalistycznej.
Wciąż nie ustalono, co tak naprawdę wpływa na pojawienie się fobii społecznej. Część badaczy wskazuje na wpływy wieloczynnikowe, poczynając od czynników neurobiologicznych, a na socjologicznych kończąc. Inni skłaniają się ku stanowisku, że ma ona podłoże genetyczne, a ujawnieniu jej sprzyjają pewne negatywne doświadczenia z dzieciństwa. Coraz częściej wskazuje się również na wpływ odrzucenia dziecka przez grupę rówieśniczą, najczęściej szkolną.
Osoba cierpiąca na socjofobię, odczuwa niemal ciągły, wszechogarniający lęk wobec różnych sytuacji społecznych, najczęściej zarówno towarzyskich, jak i zawodowych. Chory najmocniej przeżywa sytuacje, w których narażony jest na obserwację ze strony innych osób, lub na spotkanie z osobami nieznanymi. Szczególnym źródłem stresu dla osób z tym schorzeniem stają się, więc wszelkiego rodzaju wystąpienia publiczne, przyjęcia, uroczystości, podróżowanie środkami transportu publicznego, rozmowa z urzędnikami, a czasem nawet z osobami znajomymi. Wszystkim tym sytuacjom towarzyszy szereg objawów psychosomatycznych, takich jak pocenie, nagłe czerwienienie się, zaburzenia mowy, przyspieszenie tętna, znaczne trudności w wykonywaniu prostych czynności, niekiedy absurdalne, skrajnie tchórzliwe i całkowicie niezrozumiałe dla osób postronnych zachowanie. Niemal każda codzienna czynność, która wymaga kontaktu z ludźmi spoza najbliższej rodziny, dla osób borykających się z tym zaburzeniem, staje się źródłem ogromnego, paraliżującego stresu.
Objawy te mogą nasilać się aż do napadu panicznego lęku. Uogólnione fobie społeczne wiążą się zazwyczaj z niską samooceną i strachem przed krytyką. U niektórych osób konsekwencją tego zaburzenia stają się stany depresyjne i uzależnienia, w tym bardzo często uzależnienie od Internetu, lub gier komputerowych, które zastępują fobikom zwykłe relacje towarzyskie. U niektórych chorych współwystępują również objawy zespołu natręctw- obsesje lub kompulsje. Zdarzają się też pewne objawy dysmorfofobii, czyli nieuzasadnionej awersji do defektów własnego wyglądy. Najczęstszymi zaburzeniami osobowości u osób z fobią społeczną są zaburzenia osobowości typu unikającego i paranoidalnego.
Leczenie fobii społecznej jest długotrwałe i nie zawsze daje oczekiwane rezultaty. Stosuje się kilka rodzajów psychoterapii, przy czym uznaje się, że najkorzystniej jest przezwyciężać fobię na zajęciach grupowych, prowadzonych przez lekarza specjalizującego się właśnie w leczeniu tego rodzaju zaburzenia. Na ogół uznaje się jednak, że lepsze wyniki niż psychoterapia, daje w tym wypadku leczenie farmakologiczne.
Fobie specyficzne
Osoby cierpiące na specyficzne postacie fobii obawiają się szczególnych przedmiotów albo sytuacji. Charakterystyczne jest unikanie tych sytuacji lub przedmiotów. W zależności od rodzaju fobii wyróżnia się np.:
- akrofobię - lęk przed przebywaniem na wysokości
- algofobię - lęk przed doznawaniem bólu
- klaustrofobię - lęk przed przebywaniem w zamkniętych pomieszczeniach
- mysofobię - lęk przed zabrudzeniem
- bakteriofobię - lęk przed bakteriami
- arachnofobię - lęk przed pająkami
- ksenofobię - lęk przed obcymi.
W przypadku podejrzenia którejś z powyższych fobii należy zasięgnąć porady lekarza psychiatry.
Zespołu lęku panicznego
Zespół lęku panicznego (F.41.0) stanowi jedno z częstszych zaburzeń lękowych z którymi raczej stykają się lekarze ogólni, interniści, kardiolodzy, czy szczególnie lekarze udzielający pomocy doraźnej. Zaburzenie to, dawniej określane jako zespół da Costa´y czy nerwica serca, występuje u ok. 1,5-3% populacji ogólnej (trzykrotnie częściej u kobiet). Typowy początek napadów lęku panicznego to wiek ok. 25 lat początek tego zaburzenia po 45 rż. jest zupełnie wyjątkowy (APA, 1994). Typowa linia życia dla osób cierpiących na zespół lęku panicznego to m.in. nadmiernie częste kontakty ze służbą zdrowia, nadużywanie systemu medycznego (np. liczne badania diagnostyczne), nadużywanie benzodiazepin lub alkoholu, znacząco większe ryzyko popełnienia samobójstwa.
DIAGNOZA ZESPOŁU LĘKU PANICZNEGO
Kryteria diagnostyczne zespołu lęku panicznego wg DSM-IV (APA, 1994).
Wyraźny okres nagłego lęku, trwającego do godziny, osiągającego swój szczyt w okresie pierwszych 10 minut, charakteryzujący się wystąpieniem co najmniej 4 z wymienionych niżej 13 objawów:
1.kołatanie serca, przyspieszenie tętna;
2.pocenie się;
3.uczucie duszności;
4.uczucie dławienia się;
5.ból w klp;
6.zawroty głowy, uczucie osłabienia, omdlewanie;
7.dreszcze lub uczucie oblewającego ciepła;
8.drżenie;
9.nudności lub niepokój w j. brzusznej;
10. derealizacja lub depersonalizacja (przekonanie o inności otoczenia lub własnej osoby, np. wszystko wokół mnie po napadzie lęku stało się dziwne czy wydaje mi się, że po tym zastrzyku zacząłem inaczej słyszeć;
11. obawa przed utratą kontroli nad sobą;
12. obawa przed śmiercią;
13. parestezje (najczęściej uczucie drętwienia kończyn).
Objawom tym towarzyszą często:
a)agorafobia (lęk przed znalezieniem się w sytuacji, z której będzie ciężko uciec, lub w sytuacji, w której niemożliwe jest udzielenie pomocy prowadzi to do pozostawania chorego w domu, rezygnacji z wyjść, często rezygnacji z pracy),
b)lęk antycypacyjny (obawa przed powtórnym napadem paniki).
Podany tutaj opis uwidacznia podobieństwo zespołu lęku panicznego do licznych dolegliwości kardiologicznych, np. choroby niedokrwiennej serca. Jednocześnie dramatyzm i spektakularność niektórych zachowań osób cierpiących na zespół lęku panicznego stwarza potrzebę szybkiej diagnozy, bez niepotrzebnego mnożenia licznych badań diagnostyki kardiologicznej, które pogłębiają hipochondryczną postawę pacjentów cierpiących na tę postać zaburzeń lękowych. Poniżej zamieszczam najistotniejsze kryteria różnicowania pomiędzy lękiem panicznym, a organicznymi chorobami serca.
Różnicowanie chorób organicznych serca i zespołu lęku panicznego (napadu paniki) (Czernikiewicz, 1998):
napady paniki rozpoczynają się zwykle między 20 rż. a 30 rż.; choroby serca dotyczą raczej osób w piątej, szóstej dekadzie życia,
napady paniki częściej dotyczą kobiet; na serce częściej chorują oczywiście mężczyźni,
w czasie napadu paniki występuje zwykle więcej objawów z wymienionych w podanych wyżej kryteriach, niż w czasie epizodu tachykardii, czy bólu serca z przyczyn organicznych,
osoby z napadami paniki prawie zawsze w czasie epizodu lęku przeżywają obawę przed śmiercią; pacjenci kardiologiczni mają tendencję do bagatelizowania swoich schorzeń,
u osób z napadami paniki lęk antycypacyjny jest znaczny, często ogranicza ich funkcjonowanie,
osoby z napadami paniki dążą do licznych i różnorodnych badań diagnostycznych układu krążenia; pacjenci kardiologiczni zdają się raczej na decyzję swoich lekarzy,
w rodzinie osób z napadami paniki, szczególnie w linii kobiecej, można znaleźć osoby z historią zaburzeń lękowych, podczas gdy przypadki organicznych chorób serca znajdowane są zwykle w linii męskiej danej rodziny,
osoby z napadami paniki od początku swoich dolegliwości mogą przyjmować postawę roszczeniową,
czynnikami wyzwalającymi rozwój napadów paniki mogą być rzeczywiste dolegliwości psychofizyczne o obrazie zbliżonym do napadu paniki (np. zespół Hoigneu´a wstrząs penicylinowy),
u mężczyzn, szczególnie młodych, napady paniki mogą być manifestacją uzyskania dłuższej abstynencji, w rozwijającym się uzależnieniu od alkoholu.
POSTĘPOWANIE Z PACJENTEM Z ZESPOŁEM LĘKU PANICZNEGO
Poniżej przedstawiam zasady postępowania z pacjentem z objawami lęku panicznego.
Zasady postępowania z pacjentem z zespołem lęku panicznego (Czernikiewicz, 1998):
Wysłuchaj dokładnie skarg pacjenta, nie szukając na razie ich psychosocjalnego podłoża im więcej jest tych dolegliwości, im bardziej są one zmienne, jeśli dotyczą różnych narządów, tym bardziej przemawia to za emocjonalnym podłożem tych zaburzeń.
Przeanalizuj jego dotychczasową dokumentację medyczną zaburzenia lękowe zaczynają się najczęściej przed 20 rż., pacjent taki ma dokumentację od różnych specjalistów, często kolekcjonuje wyniki swoich badań.
Po zebraniu wywiadu i badaniu fizykalnym spróbuj znaleźć w niedawnej przeszłości stressor psychospołeczny (np. utrata bliskiej osoby), który może tłumaczyć nagłe wystąpienie dolegliwości lękowych.
Dowiedz się jaka była dotychczasowa odpowiedź pacjenta zarówno na leki somatyczne, jak i anksjolityczne może pacjent dozował sobie inne relaksujące środki (np. alkohol).
Zorientuj się jak pacjent do tej pory był podatny na zachowania jatrogenne (np. pamięta pierwszą uwagę otoczenia o swoim zdrowiu Dlaczego dzisiaj tak źle wyglądasz?, być może ma jednocześnie wrażenie, że od tego czasu czuje się źle) jest to tendencja typowa dla osób z somatyzacją, w tym i z zespołem lęku panicznego.
Skonfrontuj odchylenia od normy w badaniach specjalistycznych z poziomem ich subiektywnego przeżywania, pacjenci z zaburzeniami organicznymi ze strony serca bagatelizują je, pacjenci z zaburzeniami panicznymi mają tendencję do niewspółmiernie dużego przeżywania dolegliwości.
Pamiętaj, iż osoby z przewlekłą chorobą serca zwykle nie lokalizują w czasie jej początku, podczas gdy pacjenci z zaburzeniami lękowymi, szczególnie z zespołem lęku panicznego, potrafią prawie zawsze podać bardzo dokładnie czas wystąpienia pierwszych objawów choroby.
PODSTAWY TERAPII ZESPOŁU LĘKU PANICZNEGO
Właściwe nawiązanie kontaktu z pacjentem z zespołem lęku panicznego oraz właściwa diagnoza ułatwiają terapię, ale jej nie zastępują. Poniżej przedstawiam zasadnicze cele terapii anksjolitycznej (przeciwlękowej).
Cele terapii anksjolitycznej:
1. kontrola objawów somatycznych;
2. edukacja pacjenta;
3. blokowanie zachowań związanych z fobią;
4. readaptacja psychosocjalna;
5. długoterminowe monitorowanie dla uniknięcia nawrotu.
Terapia łagodniejszych stanów lęku panicznego opiera się na psychoterapii kognitywnej, połączonej z elementami terapii behawioralnej, relaksacji oraz nauki oddychania. Leczenie farmakologiczne jest potrzebne gdy istnieje znaczące nasilenie ataków lub wyraźnie pogarszają one codzienne funkcjonowanie. Uznanymi metodami terapii zespołu lęku panicznego są (wg Taylor i Paton, 2002):
leki antydepresyjne z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), a więc: fluo-ksetyna, fluwoksamina, sertralina, a szczególnie paroksetyna i citalopram; ostatnio potwierdzono również skuteczność w leczeniu zespołu lęku panicznego innego leku antydepresyjnego wenlafaksyny.
benzodiazepiny o tzw. wysokim potencjale działania (wybiórczo przeciwlękowe), szczególnie alprazolamu; zwykle kojarzy się leki z grupy SSRI z alprazolamem w ciągu pierwszych tygodni terapii.
Zespół lęku uogólnionego
Zespół lęku uogólnionego (GAD, inaczej lęk uogólniony) polega na ciągłym i nadmiernym zamartwianiu się i odczuwaniu lęku bez żadnej uchwytnej przyczyny. Dzieci oraz dorośli dotknięci tą chorobą często martwią się tym, co już się wydarzyło, oraz tym, co będzie.
Ich niepokój często skupia się wokół tego, czy zostaną zaakceptowani przez otoczenie, czy sprostają wymaganiom rodziny, znajomych, czy poradzą sobie w szkole lub w pracy.
Czy osoba z GAD jest świadoma swojej choroby?
Dzieci i młodzież z GAD, w przeciwieństwie do osób dorosłych dotkniętych tą chorobą, często nie zdają sobie sprawy, że poziom ich lęku jest nieadekwatny do poziomu zagrożenia. Dlatego oczekują a niekiedy wręcz wymagają wsparcia ze strony dorosłych i potwierdzania przez nich ich bezpieczeństwa (częste tulenie się do osób najbliższych).
Jakie są objawy lęku uogólnionego?
W lęku uogólnionym najczęściej występują następujące symptomy:
ciągła obawa przed tym, co może się wydarzyć nieszczęściem, które może dotknąć chorą osobę lub jej bliskich,
unikanie uczęszczania do szkoły, pracy,
zgłaszanie ciągłych bólów głowy, brzucha,
zaburzenia snu,
uczucie permanentnego zmęczenia,
problemy z koncentracją,
stałe uczucie podenerwowania, irytacji.
Diagnoza i leczenie GAD
Lęk uogólniony powinien być zdiagnozowany przez psychologa lub psychiatrę (w przypadku dziecka przez psychologa lub psychiatrę dziecięcego). Pomocy należy poszukiwać w PoradniachZdrowia Psychicznego (wizyta w tych placówkach nie wymaga skierowania). Leczenie opiera się na psychoterapii (zwłaszcza u dzieci) oraz odpowiedniej farmakoterapii. Wczesne rozpoczęcie leczenia pozwala złagodzić nasilenie lęku i zwiększa szansę na powrót do codziennego życia (co w przypadku dziecka warunkuje możliwość prawidłowego rozwoju).
Mieszane zaburzenia lękowo-depresyjne
Zaburzenia mieszane są trudne do zdiagnozowania, a samo zaburzenie budzi wiele kontrowersji. Trudno jest je odróżnić w przebiegu od depresji czy nerwicy. Lęk pojawia się zarówno w depresji, jak i nerwicy. U osób ze zdiagnozowaną nerwicą można zaobserwować zmiany nastroju, które mogą objawiać się podobnie jak depresja. Specjaliści wciąż nie są zgodni, czy można tę jednostkę uznać za odrębne zaburzenie czy jest to nawracające zaburzenie lekowe lub nastroju.
Przebieg zaburzenia jest łagodny, przez co nie rozpoznaje się pełnego spektrum objawów depresyjnych lub nerwicowych. U osób ze zdiagnozowanymi zaburzeniami mieszanymi można było zaobserwować objawy takie, jak: smutek, niepokój, niezadowolenie, poczucie osamotnienia i bezradności, negatywny obraz siebie i świata. Osoba cierpiąca na tego rodzaju zaburzenia nastroju ma trudności w odczuwaniu satysfakcji i radości. Myślenie jest przesiąknięte pesymizmem, a dotychczasowe działania i aktywności stają się mało znaczące i nudne. Pojawiają się także trudności w skupieniu się, koncentracji uwagi, zapamiętywaniu oraz w wykonywaniu swoich obowiązków. Występują dobowe wahania nastroju, które dodatkowo wpływają na pogarszanie się samopoczucia.
Wizyta u specjalisty
Zaburzenia mieszane lękowo-depresyjne, mimo wszelkich kontrowersji, są problemem, który wymaga odpowiedniego leczenia. Tego rodzaju zaburzenia mogą mieć charakter trwały i towarzyszyć człowiekowi przez wiele lat, a czasem przez całe życie. Odpowiednio dobrane leczenie może być szansą na poprawę samopoczucia i zmniejszenie lub wyeliminowanie objawów.
Pierwsze objawy mieszanych zaburzeń mogą pojawiać się już w dzieciństwie. Wraz z wiekiem poszczególne problemy mogą się nasilać i utrudniać życie. Niepokojące objawy warto jest skonsultować z lekarzem psychiatrą, by móc podjąć się odpowiedniego leczenia.
Mimo trudności w zdiagnozowaniu zaburzeń mieszanych i kontrowersji dotyczących definicji zaburzenia warto jest korzystać z pomocy lekarza psychiatry, gdyż w ten sposób można wpłynąć na poprawę stanu psychicznego. Bardzo istotna jest współpraca z psychiatrą, ponieważ dokładne przedstawienie problemów i trudności pozwoli lekarzowi lepiej zrozumieć sytuację i przeprowadzić diagnozę. Należy również stosować się do zaleceń lekarza i dzielić się z nim obawami oraz zaobserwowanymi niepokojącymi objawami, gdyż w ten sposób psychiatra będzie mógł dostosowywać leczenie do zmieniających się potrzeb.
Oprócz kontaktu z psychiatrą warto skonsultować się także z psychoterapeutą. Psychoterapeuta będzie mógł pomóc w zmianie myślenia i postrzegania siebie oraz otoczenia. Opieką terapeutyczną dobrze jest objąć całą rodzinę, nie tylko chorego.
Metody leczenia mieszanych zaburzeń
W leczeniu mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych niezwykle ważne jest odpowiednie dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. Leczenie powinno składać się z farmakoterapii i psychoterapii. Oprócz tych dwóch podstawowych metod dobrze jest wprowadzić do leczenia także takie oddziaływania, które wzmocnią i utrwalą efekty tradycyjnego leczenia.
Farmakoterapia jest zalecana przez lekarza. Aby była skuteczna należy przestrzegać zaleceń i przyjmować leki przez czas określony przez lekarza. Wszystkie niepokojące objawy i skutki uboczne leków dobrze jest zgłaszać lekarzowi prowadzącemu, by ten mógł w trakcie modyfikować leczenie.
Uczestnictwo w psychoterapii daje możliwość pracy nad psychicznymi problemami i negatywnym myśleniem. Wspomaga powrót do równowagi psychicznej, dzięki zmianom błędnych przekonań oraz rozwiązywaniu trudności. Jej efektywność zależy w dużym stopniu od zaangażowania i motywacji osoby leczącej się.
W psychoterapii może brać udział także rodzina osoby leczącej się. W ten sposób bliscy mają szansę przepracowania trudności wywołanych przebiegiem zaburzenia. Podczas terapii wzmacniane są również wzajemne relacje, co sprzyja powrotowi do zdrowia i pozwala otaczać się opieką i wsparciem.
Tradycyjne metody leczenia są niezbędne, by móc radzić sobie z trudnościami i poprawić samopoczucie. Jednak wprowadzenie dodatkowych form terapeutycznych może dać choremu szansę na szybszy i sprawniejszy powrót do zdrowia. Zastosowanie w leczeniu mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych biofeedback pozwala utrwalać i wzmacniać efekty farmakoterapii i psychoterapii.
Neurofeedback sposobem terapii
Zastosowanie biofeedbacku jako metody wspomagającej i uzupełniającej leczenie farmakologiczne i psychoterapię daje możliwość szybszego i sprawniejszego powrotu do równowagi psychicznej. Nowoczesne techniki komputerowe oraz wykorzystanie najnowszych odkryć medycyny pozwala wpływać na poprawę procesów myślowych, funkcjonowania mózgu i czynności fizjologicznych takich jak oddech napięcie mięśniowe, temperatura ciała czy praca serca. Metoda ta jest oparta na podstawach biologicznego sprzężenia zwrotnego czyli wzajemnych oddziaływań na siebie ciała i umysłu.
Biofeedback jest metodą całkowicie bezpieczną, która nie ma skutków ubocznych. Treningi są dobierane do każdego klienta indywidualnie na podstawie wyników badań. Wynik badania QEEG (ilościowe badanie mózgu) określa amplitudy, udziały procentowe i wzajemne stosunki między falami w poszczególnych obszarach mózgu. Daje więc konkretną liczbową informację o poziomie odczuwanego przez pacjenta stresu, lęku. Natomiast badanie reakcji na stres dostarcza informacji, w jaki sposób organizm pacjenta reaguje i funkcjonuje w sytuacjach trudnych i stresujących.
Diagnoza stanu psychicznego oraz wnikliwa analiza funkcjonowania mózgu chorego przeprowadzana jest na każdym etapie terapii (wyznaczenie celu, kontrola przebiegu, ocena uzyskanych efektów terapeutycznych). Celem terapii biofeedback jest uporządkowanie, wyregulowanie i zoptymalizowanie pracy mózgu i czynności fizjologicznych, zaburzonych dużym i długotrwałym działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych takich jak stres czy przemęczenie.
Podczas treningów w sposób kontrolowany pacjent uczy się w sposób świadomy wpływać na pracę swojego organizmu, która na co dzień przebiega w sposób nieświadomy i w pełni zautomatyzowany.
Długość trwania terapii zależy od nasilenia objawów i indywidualnych uwarunkowań jednostki. Odbywające się w spokojnej i komfortowej atmosferze treningi sprzyjają relaksacji i pracy nad swoimi problemami.
Dzięki połączeniu różnych metod terapeutycznych pozytywne zmiany w funkcjonowaniu i myśleniu mogą zostać utrwalone, co daje szansę na wyeliminowanie zaburzeń i trwałą poprawę stanu psychicznego.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Uporczywe nawracające myśli oraz przymus wykonania jakiś czynności to podstawowe objawy nerwicy natręctw. Objawy te pojawiają się w natężeniu patologicznym. Najczęstszą jest obsesyjna obawa i konieczność mycia rąk.
Osoby ogarnięte tym rodzajem natręctw myją ręce kilkanaście, kilkadziesiąt, a nawet kilkaset razy dziennie. Często są tak zajęte tą czynnością, że nie są już w stanie nic innego robić. W krańcowych przypadkach myją ręce tak, że skóra na nich jest zniszczona a resztę ciała pozostawiają w brudzie.
Czasem człowiek musi wykonać jakiś gest lub czynność. Zdaje sobie sprawę z bezsensowności takiego postępowania, często się go wstydzi, ale nie może się opanować, ponieważ narastający lęk zmusza go do wykonania rytuałów.
Charakterystyczne dla nerwicy natręctw są:
- Obsesje - to zaburzenie związane z nawracającymi, uporczywymi myślami natrętnymi, wyobrażenia, idee, impulsy do działania.
- Kompulsje - czynności przymusowe, rytuały, są to wielokrotnie powtarzane zachowania, które mają zapobiegać jakimś mało prawdopodobnym wydarzeniom. Najczęściej wiążą się z niepokojem i lękiem, który nasila się w momencie zaniechania czynności przymusowej.
Czasem natręctwa polegają na konieczności wypowiedzenia jakiegoś słowa lub zwrotu, kiedy indziej u osób religijnych polegają na gwałtownej chęci wymówienia jakiegoś bluźnierstwa lub plugawych słów w kościele.
U chorych na natręctwa pojawiają się myśli natrętne. Są to powstające wyobrażenia, idee, impulsy do działania, które pojawiają się w świadomości w sposób nawracający. Niemalże zawsze są przeżywane przez pacjenta jako przykre oraz pacjent próbuje się im przeciwstawić, najczęściej bezskutecznie.
Pojawiają się wbrew woli , budzą sprzeciw a jednocześnie są uznawane za własne. Myślom tym najczęściej towarzyszy uczucie obniżonego nastroju, często pacjent w celu zmniejszenia lęku uzależnia się od substancji zmniejszających lęk a także od alkoholu. Myślom tym często towarzyszą wyobrażenia, które są związane z treścią myślenia. Treść myślenia może zmieniać się w ciągu upływu lat. Te obsesje - myśli, wyobrażenia, impulsy pojawiają się w sposób powtarzający i uporczywy, wbrew woli pacjenta .
Często kompulsje łączą się z obsesjami są jakby ich następstwem. Np. lęk przed zabrudzeniem łączy się z wielokrotnym myciem rąk. Często czynności natrętne wiążą się z pewnego rodzaju ceremonią, której przerwanie związane jest z powstaniem silnego lęku i niepokoju. Ważnym elementem zachowań kompulsywnych jest przymus. Powtarzana czynność jest wykonywana mimo, że wcześniej została ona wykonana dobrze. Związane jest to z niemożnością przeciwstawienia się natrętnej myśli bądź czynności.
Trudno opisać wszystkie rodzaje natręctw. Niektóre z nich są uciążliwe tylko dla chorego, inne również dla jego najbliższych.
Natręctwa zwykle pojawiają się w okresie pokwitania i stopniowo nasilają się. Nierzadko pojawiają się już w okresie dziecięcym. Zwykle są bardzo trudne do wyleczenia, a jedynie bardzo sporadycznie zmniejszają się w okresie przekwitania. Czasem pomaga zmiana miejsca zamieszkania lub pracy. Najlepsze wyniki leczenia osiąga się metodami psychoterapeutycznymi, między innymi psychoanalizą.
_________________
A gdy serce twe przytłoczy myśl, że żyć nie warto,
z łez ocieraj cudze oczy, chociaż twoich nie otarto. |
